DU XUÂN

Thưa các bạn,
Nhân dịp đầu Năm mới 2015 xin trân trọng mời các bạn tham gia chuyến Du ngoạn mừng Năm mới vào 8.30 sáng thứ bảy (10/1/2015) tại Trung tâm phân tích ADN và Công nghệ Di truyền do bạn tôi- GS.TS Lê Đình Lương là người sáng lập. GS. Lương hiện là Chủ tịch Hội Di truyền học VN (một Hội chuyên ngành thuộc Hội các ngành Sinh học VN). Địa điểm cụ thể là 278 Thụy Khuê, Hà Nội. Sau đó có liên hoan theo tinh thần Campuchia tại một nhà hàng gần đó. Xin đăng ký tại blog của bạn Chử Thu Hằng . Rất mong các bạn nhiệt tình tham gia.
Trước hết các bạn sẽ hiểu ADN là gì? Axit Deoxyribo Nucleic (viết tắt ADN theo tiếng Pháp, tiếng Việt hay DNA theo tiếng Anh) là một phân tử acid nucleic mang thông tin di truyền mã hóa cho hoạt động sinh trưởng và phát triển của các vật chất hữu cơ bao gồm cả một số virus. ADN thường được coi là vật liệu di truyền ở cấp độ phân tử tham gia quyết định các tính trạng. Trong quá trình sinh sản, phân tử ADN được nhân đôi và truyền cho thế hệ sau. ADN có thể được hiểu một cách đơn giản là nơi chứa mọi thông tin chỉ dẫn cần thiết để tạo nên các đặc tính sự sống của mỗi sinh vật.

Nói một cách nôm na, chúng ta (cũng như mọi sinh vật có nhân tế bào) đều có những phân tử ADN với các nguyên liệu hoàn toàn giống nhau, nhưng có 4 vật liệu là các gốc kiềm (A-Adenine,T- Thymine, G- Guanine và C-Cytosine) A và T thuộc nhóm Purine , còn G và C thuộc nhóm Pyrimidine) Bốn gốc kiềm nàyvới những số lượng khác nhau và xếp ở các vị trí khác nhau nên mới tạo ra sự đa dạng của thế giới sinh vật như hiện nay. Hãy hình dung 4 gốc kiềm này như 4 quân bài và ta sẽ thấy một hình ảnh như sau:

Hai nhà bác học khám phá ra ADN là Watson và Crick, khi đó (1953) Watson mới có 25 tuổi và Crick 37 tuổi. Công trình khám phá ra chuỗi xoắn kép ADN của hai nhà khoa học trẻ này được công bố chưa đầy hai trang trên tạp chí khoa học danh tiếng Nature và được coi là một công trình ngắn nhất nhưng lại vĩ đại nhất trong lịch sử Sinh học.

Trung tâm phân tích ADN và Công nghệ Di truyền (CGAT) được thành lập năm 2004 theo Quyết định của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, CGAT là đơn vị đầu tiên trên toàn quốc làm xét nghiệm ADN. Trước đó hơn 10 năm, một nhóm nghiên cứu của Đại học tổng hợp Hà Nội do GS Lương đứng đầu với PTN có chiếc máy nhân bản ADN đầu tiên của Việt Nam (do giáo sư mua tháng 9/1990 tại Moscow) đã tiến hành nghiên cứu ứng dụng công nghệ giám định ADN. Nhiều năm sau đó các đơn vị xét nghiệm ADN khác trong toàn quốc mới lần lượt xuất hiện và hết sức đa dạng, nhưng có một đặc điểm chung là phần lớn những người đứng đầu và kỹ thuật viên nòng cốt đã được đào tạo tại đây cả về lý thuyết và thực hành. Quan hệ huyết thống rất đa dạng, đòi hỏi phải dùng nhiều kỹ thuật khác nhau; Giám định hài cốt lại cần một nhóm các kỹ thuật khác; Chẩn đoán bệnh bằng ADN lại đòi hỏi nhiều công nghệ khác nữa. Trung tâm CGAT đã nỗ lực làm chủ các công nghệ đó từ rất sớm. Đặc thù cơ bản của các công nghệ cao ngày nay như công nghệ thông tin, công nghệ ADN là càng phát triển cao thì giá thành càng hạ. Với công nghệ thông tin người ta đã tính được mỗi bộ máy tính qua mỗi tháng giá thành hạ trung bình 200.000 đồng. Tương tự, trong công nghệ ADN, việc giải trình tự mỗi “ký tự” cách đây 20 năm là một USD, thì nay với một USD giải được ít nhất 100 “ký tự”. Giảm 100 lần!
Công nghệ càng cao, giá thành càng thấp, xét nghiệm càng nhanh: Do hoàn thiện công nghệ, thời gian xét nghiệm được rút ngắn từ vài tuần nay chỉ còn 4 tiếng kể từ khi nhận mẫu đến khi trả kết quả. Với nỗ lực không ngừng nghỉ trong việc nâng cao công nghệ, lệ phí của trung tâm CGAT hiện nay là thấp nhất trong toàn quốc.
Cụ thể: 4 triệu đồng sau 5 ngày làm việc có kết quả cho quan hệ cha - con, mẹ - con. Nhanh nhất sau 4 tiếng có kết quả lệ phí là 10 triệu. Ở các nước tiên tiến, như Mỹ, lệ phí còn thấp hơn.
Các máy phân tích di truyền ABI 3130 mới nguyên, nhiều máy nhân bản ADN thế hệ mới nhất và hàng loạt các hệ máy hiện đại, đồng bộ, đủ để phục vụ hiệu quả cao và nhanh chóng cho tất cả các nghiên cứu và xét nghiệm ADN. Qua 25 năm liên tục phát triển và đào tạo, CGAT đã trở thành Trung tâm khoa học với đội ngũ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, đứng đầu là giáo sư Lê Đình Lương cùng đội ngũ kỹ thuật viên trình độ đại học và sau đại học đã làm việc lâu năm trong lĩnh vực giám định ADN.
Thường xuyên cập nhật những công nghệ mới nhất của thế giới là phương châm phát triển lâu dài của Trung tâm ADN. Đặc biệt trong 3 năm qua Trung tâm đã đổi mới 100% trang thiết bị. Tất cả là máy móc thế hệ mới, đồng bộ, đáp ứng nhanh chóng và dễ dàng cho việc áp dụng các công nghệ chuyên ngành mới nhất.
Một người đến xét nghiệm ở Trung tâm, nếu lại xét nghiệm ở bất kỳ phòng thí nghiệm hiện đại nào trên thế giới, cũng sẽ có kết quả giống hệt đến từng chi tiết. Trong trường hợp, con nghi vấn xét nghiệm ở Trung tâm, bố xét nghiệm ở Mỹ, sau đó so sánh có thể kết luận họ có phải là bố con hay không. Trung tâm CGAT đã thực hiện xác định huyết thống từ xa như thế với Hoa Kỳ, Đức, Hàn Quốc, Đài Loan …
CGAT là trung tâm khoa học duy nhất hân hạnh được chương trình “Như chưa hề có cuộc chia ly” tin dùng. Trung tâm cũng vinh dự đồng hành cùng chương trình “Trở về từ ký ức” thực hiện giám định hài cốt liệt sĩ. CGAT đã giám định ADN cho hàng trăm ca do tòa án, sứ quán và các nơi khác yêu cầu. Ngoài ra, hàng chục chương trình truyền hình và hàng trăm bài báo đã ủng hộ và khuyến khích Trung tâm phát triển.
Với những đóng góp tích cực trong lĩnh vực khoa học và công nghệ của nước nhà, Trung tâm CGAT và các cán bộ đã nhận được các bằng khen của Bộ khoa học công nghệ, của Liên hiệp các Hội KHKT Việt Nam và của Thủ tướng Chính phủ.
Trước khi Trung tâm CGAT thành lập, khái niệm về gen, ADN rất mơ hồ với người dân Việt Nam, hầu hết mọi người không biết ADN là gì, xét nghiệm ADN để làm gì? Nhưng sau nhiều năm hoạt động, cùng với các phương tiện thông tin đại chúng, Trung tâm đã giúp cộng đồng hiểu biết về ADN. Giờ đây, hầu hết mọi người đều thấu hiểu vai trò và ý nghĩa của xét nghiệm ADN.